Çocuklarda inatçılık Problemi

Çocuklarda en yaygın görülen sorunlardan biri inatçılık problemidir. Ebeveynlerin söylediklerinin tam tersini yapmak, kendi istediği şey konusunda ısrar etmek, kendi istediği şeyi alabilmek için ağlama, hırçınlık vb. davranış problemleri çok zorlayıcı olabilir. Bazen bu inatlaşma öyle bir hal alır ki anne baba çok çaresiz hissedebilir ve çocukla yoğun bir güç çatışmasına girebilirler. Anne baba bir anda kendisini 5 yaşındaki bir çocuktan bahsederken ""bunları kasıtlı yapıyor"", ""bunları beni sinir etmek için yapıyor"", ""bunları beni üzmek için yapıyor"" gibi cümleler söylerken bulabilir. Bu durumda anne baba da çocukla bu kısır döngünün içine girmiş demektir.

Çoğunlukla çocukta görülen inatlaşma problemi ebeveynlerin tutumlarından kaynaklanır. Çocuğun her istediğini yapmak, çocuğa uygun sınırlar koymakta zorlanmak ve çocukla bir yetişkin gibi inatlaşmak, ebeveynlerin en yaygın tutumları arasındadır. Çocuk bir şey istediğinde; istediği şey, kendisine ve başkalarına zarar veriyorsa, sınır koymak gerekir. Çocuk istediği bir şey olmadığı zaman engellenir, hayal kırıklığı yaşar ve üzülür. Bu duygularını ortaya koyma tepkisi de ağlamadır. Çocuğun ağlaması çok normaldir. Çocuk ağladığında ve üzüldüğünde bazı ebeveynler çaresiz kalır ve çocuğun istediği şeyi yapar. Bu durum da bu davranışların pekişmesine neden olur.

2-2.5 yaş arası çocuğun kendisini anne babasından ayrı bir varlık olarak algılamaya başladığı dönemdir. Bu dönemde çocuk bu ayrışımı gerçekleştirebilmek için istediği şeylere bile hayır der. Ebeveynleriyle inatlaşmaya girerler. Eğer ebeveynler çocuğun gelişim özelliklerini dikkate almayıp çocukla bu inatlaşmanın içine girerlerse bu dönemde aşılması gereken meseleler aşılamaz, hatta yetişkinlik yaşamına kadar bu özellikler devam edebilir. Çoğu anne baba karşısında hayatı yeni öğrenen, hatalarından öğrenmeye ihtiyaç duyan bir çocuk olduğunu unuturlar ve çocukla bir yetişkinmiş gibi inatlaşabilirler. Bu durum, bu problemi daha da pekiştirir. Sık sık ebeveynlerle çocuk arasında kriz yaşanmasına neden olur. Anne çocuk- baba çocuk ilişkisi bozulmaya başlar. Çocuk anne babayla inatlaşıyorsa, mutsuz demektir. Olumsuz duygularıyla baş edemiyor demektir. Çocuklar bunu kasıtlı yapmaz.

Çocuğun inatlaşması, kendi varlığını gösterme ihtiyacından kaynaklanır. Çocuklar yetişkinin sahip olduğu muhakeme ve düşünme becerisine sahip değillerdir. Küçük yaşlarda çocuk inatlaştığında anne babanın bu durumu görmezden gelmesi ve çocuğun dikkatini başka yöne kaydırması uygun bir tekniktir. Daha büyük yaşlarda ise anne babanın çocukla inatlaşmaya girmeyi bırakıp çocuğu anlamaya ve istediği bir şey olmadığında bunu tolere etme ve olumsuz duygularıyla başa çıkma becerisi kazandırmaları gerekmektedir. Çocukla olumlu ve uyumlu bir tutum içinde konuşulmalı ve çocuğa bu konuda destek olunmalıdır. Zorluklarla baş edebilme becerileri geliştirilmelidir. Çocukla güç çatışmasına girilmeden çocuğun sıkıntısı ebeveyn tarafından duyulmalıdır.

Fatma Tosuntaş
Uzman Psikolojik Danışman / Eğitmen